In Griekenland draait eten niet alleen om wat er op je bord ligt – het draait om het moment, het gezelschap, en de rituelen eromheen. Een maaltijd is er zelden haastig of individueel. En misschien nergens wordt dat zo mooi duidelijk als bij de mezedes – de kleine, smaakvolle gerechtjes die vaak op tafel verschijnen voordat het diner begint, of gewoon als maaltijd op zich worden gedeeld.
Wat zijn mezedes?
Mezedes (μεζέδες) zijn de Griekse variant van wat men elders kent als tapas, antipasti of hors d’oeuvres. Het zijn kleine porties van uiteenlopende gerechten, bedoeld om te delen met anderen, vaak onder het genot van een glas ouzo, raki of lokale wijn. Het woord mezé komt oorspronkelijk uit het Perzisch (mazze), wat “smaakje” betekent – en dat is precies wat het is: een speelse verzameling smaken die samen een rijke culinaire ervaring vormen.
Mezedes kunnen koud of warm zijn, vegetarisch of met vlees of vis, eenvoudig of verfijnd. In Griekse tavernes verschijnen ze vaak op kleurrijke schalen op tafel, elk met hun eigen karakter, geur en textuur.
Meer dan een voorgerecht
In tegenstelling tot een westers voorgerecht is een mezé geen opmaat naar een maaltijd – het is vaak de maaltijd zelf. Zeker wanneer er meerdere schotels worden besteld en gedeeld, kan een tafel vol mezedes een complete, langdurige en gezellige eetervaring vormen.
In Griekse dorpen is het heel normaal om met vrienden of familie een drankje te bestellen en daar een keur aan mezedes bij te krijgen – soms automatisch, soms à la carte. De bedoeling is om rustig te genieten, te praten, te lachen en samen de smaken te ontdekken.
Typische mezedes die je vaak tegenkomt
De verscheidenheid aan mezedes is groot, maar hieronder vind je een overzicht van enkele klassiekers:
Koude mezedes:
- Tzatziki: yoghurt met knoflook, komkommer en olijfolie – fris, romig en scherp tegelijk.
- Taramosalata: romige spread van viskuit, broodkruim, citroen en olie.
- Melitzanosalata: auberginedip met knoflook en citroen.
- Feta met olijfolie en oregano: eenvoudig, maar krachtig.
- Olijven: vaak van lokale variëteiten, geserveerd met olie en kruiden.
- Dolmadakia: kleine wijnbladeren gevuld met rijst, kruiden en soms vlees.
Warme mezedes:
- Keftedakia: kruidige Griekse gehaktballetjes, vaak met munt.
- Kolokithokeftedes: krokante courgettekoekjes met feta en dille.
- Saganaki: gebakken kaas, vaak van kasseri of graviera, geserveerd met citroen.
- Kalamari: gefrituurde of gegrilde inktvisringen.
- Octopus van de grill: vaak geserveerd met olie, azijn en oregano.
- Bouyourdi: ovenschoteltje met tomaat, feta, paprika en pepers.
Brood en extra’s:
Bij vrijwel elke mezé worden ook stukjes vers brood of pita geserveerd, waarmee je kunt dippen, scheppen en combineren. Ook zie je vaak schijfjes komkommer, tomaat of een handvol noten of zonnebloempitten als simpele, maar smaakvolle toevoegingen.
Mezedes en drank: een harmonieuze combinatie
Mezedes worden vaak geserveerd als begeleider van een drankje. Vooral ouzo, tsipouro en raki zijn populaire keuzes. De anijsachtige smaak van ouzo gaat bijvoorbeeld prachtig samen met zoute en hartige hapjes zoals kaas, olijven en vis. Witte wijn of een lichte rode wijn passen dan weer goed bij vleeshapjes of groentegerechten.
In sommige tavernes in dorpen of op eilanden krijg je bij een glas drank automatisch een klein bordje mezé – zelfs als je er niet om vraagt. Dit is een teken van gastvrijheid en komt voort uit de Griekse traditie dat drank zelden ‘kaal’ wordt geserveerd.
Regionale variatie
Elke regio in Griekenland heeft zijn eigen specialiteiten als het gaat om mezedes. Op de eilanden zie je vaak meer zeevruchten, zoals garnalen in tomatensaus (garides saganaki) of gegrilde sardientjes. In het binnenland zijn er juist meer vleesgerechten, bonenschotels of pittige worstjes (loukaniko).
In Kreta is het gebruikelijk om bij raki een schaal met lokale kazen, tomaat, olijven, en zelfgemaakte dips te krijgen. Op Lesbos wordt ouzo geserveerd met zeevruchten zoals mosselen of gepekelde vis.
De symboliek van samen eten
Mezedes zijn niet alleen een manier om lekker te eten, ze staan ook symbool voor verbondenheid. Samen kleine hapjes delen creëert een ontspannen sfeer, stimuleert gesprekken en zorgt ervoor dat iedereen betrokken is bij de maaltijd. In veel Griekse gezinnen worden mezedes ook thuis geserveerd bij feestdagen, verjaardagen of als vrienden onverwachts langskomen.
Mezedes zelf maken
Voor wie geïnspireerd raakt: mezedes zijn vaak eenvoudig zelf te bereiden. Begin met wat olijven, feta, komkommer en een zelfgemaakte tzatziki. Voeg een warm gerechtje toe, zoals gebakken courgettekoekjes of een stukje gegrilde halloumi. Zet er een karafje ouzo naast, en je hebt in no-time een Griekse avond op tafel – waar de sfeer minstens zo belangrijk is als de smaak.
Conclusie:
Mezedes vormen het hart van de Griekse tafeltraditie. Ze nodigen uit tot ontmoeten, delen en genieten, zonder haast. Elke hap vertelt een verhaal van het land, de seizoenen, en de mensen die het bereiden en delen. Of je nu in een vissersdorpje op een eiland zit of thuis op je balkon, met een tafel vol mezedes proef je de ziel van Griekenland.
OuzoLover